مهم‏ترین و حساس‏ترین وظیفه بانوان پرورش و تربیت فرزنداست.در این باره پدر و مادر هر دو مسئولیت دارند لیکن ثقل این کارمعمولا بر دوش مادران می باشد. این شغلی است که حتی اگر زنی در بیرون از منزل شاغل باشد نه تنها از دوشش برداشته نمی شود بلکه وظیفه ی اصلی او  است

زیرا آنها هستند که می توانند مرتبا از کودکان خویش مراقبت وحفاظت نمایند.اگر مادران به وظیفه سنگین و مقدس مادرى آشنا باشند و با برنامه صحیح نونهالان اجتماع را پرورش دهند ، می توانند اوضاع عمومى‏ یک اجتماع بلکه جهان را به طور کلى دگرگون سازند.بنابراین ترقى وتنزل،پیشرفت و عقب‏ماندگى اجتماع در دست‏بانوان و به اختیار آنهاست.

بدین جهت پیغمبر اسلام (ص) فرمود:بهشت در زیر پاى مادران است. (1)

بچه‏دارى‏کار آسانى نیست‏بلکه شغل بسیار پر مسئولیتى است.مقدس‏ترین وارزنده‏ترین شغلى است که دستگاه آفرینش بر عهده بانوان گذاشته است.

ثمره ازدواج

وجود فرزند میوه درخت زناشویى و یک‏آرزوى طبیعى است.ازدواج بى‏فرزند مانند درخت‏بى‏بار است.وجودفرزند پیوند زناشویى را استوار می سازد،مرد و زن را به خانه و زندگى‏علاقه‏مند می گرداند. محیط خانه را با صفا و طراوت می کند و مرد را به تلاش و کوشش بیشتر وادار و زن را به خانه و کاشانه دلگرم می سازد.

امام سجاد علیه السلام فرمود: سعادت انسان در اینست که فرزندان ‏صالحى داشته باشد که به آنان استعانت جوید. (2)

اطفالى که هم اکنون در محیط کوچک خانه پرورش مى‏یابند مردان‏ و زنان آینده اجتماع خواهند بود.هر درسى را که در محیط خانه و در دامن‏پدر و مادر فرا گیرند در اجتماع فردا به مرحله عمل خواهند رسانید.اگرخانواده‏ها اصلاح گردند اجتماع نیز حتما اصلاح خواهد شد. چون‏اجتماع به غیر از همین خانواده‏ها چیزى نیست.اگر کودکان امروز،تندخو،ستیزه‏گر، متجاوز،چاپلوس،دروغگو،بد اخلاق،کوتاه فکر،بى‏اراده،شنو،ترسو،خجول، نادان،خودخواه،پول پرست،لاابالى پرورش یابند جامعه بزرگ فردا نیز به همین صفات واخلاق زشت گرفتار خواهد شد.اگر امروز با تملق و چاپلوسى از شماچیزى گرفتند فردا هم در مقابل زورگویان چاپلوسى خواهند کرد.

و بالعکس اگر کودکان امروز درستکار،شجاع،بلند همت،خوش اخلاق،خیرخواه،بردبار،دلدار، با ایمان،زور نشنو،غیر متجاوز،عدالتخواه،بزرگ نفس،حقگو،امانتدار،دانا،روشنفکر،راستگو، صریح اللهجه تربیت‏شوند فردا هم همین صفات عالى را به صورت‏کاملترى ظاهر خواهند ساخت.

بنابراین،پدران و مادران و بالاخص مادران در قبال فرزندان خویش و اجتماع بزرگترین و سنگین‏ترین مسؤولیت را خواهند داشت.

والدین اگر مطابق نقشه صحیح و برنامه دقیق تربیتى در تربیت کودکان خویش‏اقدام نمایند بزرگترین خدمت را نسبت‏به اجتماع آینده خواهند نمود.واگر در انجام این وظیفه بزرگ سهل‏انگارى کنند در قیامت مسؤول خواهندبود.

بدین جهت امام سجاد علیه السلام فرمود:

حق فرزندت اینست که‏بدانى که او از تو می باشد. بد باشد یا خوب با تو نسبت دارد.در قبال‏پرورش و تادیب او و راهنمایى‏اش به سوى خدا و کمک کردنش به‏فرمانبردارى مسؤولیت دارى.رفتارت با او رفتار کسى باشد که یقین دارد در مقابل احسان کردن به او پاداش نیک خواهد داشت و در مقابل‏بد رفتارى کیفر بد خواهد دید. (3)

در اینجا باید یادآور شویم که چنان نیست که هر بانویى از شغل‏مادرى و تربیت صحیح آگاه باشد بلکه رموز آنرا باید یاد گرفت.لیکن دراین مقاله ی کوتاه نمی توان وارد فن تربیت‏شد و مباحث دقیق آنرا موردتجزیه و تحلیل قرار داد.

خوشبختانه کتابهایى در این باره تالیف شده دراختیار خوانندگان قرار دارد.مادران علاقه‏مند میتوانند آنها را تهیه ومطالعه نمایند و از تجربیات خودشان نیز استفاده کنند.( در بخش خانواده نیز مقالاتی در باره ی کودکان و تربیت آن ها در اختیار کاربران قرار دارد.) اگر بانویی با هوش وعلاقه‏مندى باشد می تواند علاوه بر تربیت کردن فرزندان،خدمات علمى‏ارزنده‏اى هم انجام دهد.با بکار بستن دستورهاى تربیتى و ملاحظه آثار و نتایج آنها بزودى در فن تربیت تخصص پیدا خواهد کرد.در آنصورت می تواند به وسیله اطلاعات جالبى که در این باره بدست آورده در راه اصلاح‏و تکمیل کتابهاى تربیتى خدمات علمى و ارزنده‏اى انجام دهد.

لیکن یادآورى یک نکته ضرورت دارد.بسیارى از مردم از معناى‏صحیح تربیت غافل بوده بین تعلیم و تربیت فرق نمی گذارند.تربیت را نیزیک نوع تعلیم مى‏پندارند.خیال می کنند با یاد دادن یک سلسله مفاهیم ومطالب سودمند دینى یا تربیتى و به وسیله پند و اندرزهاى حکما و شعراء و نقل سرگذشت مردان نیک می توان کودک را کاملا تحت تاثیر قرار داد ومطابق دلخواه تربیتش نمود.

مثلا گمان می کنند اگر آیات و روایات مربوط به مذمت دروغگویى را به اطفال یاد دادند و وادارشان کردند چندین حدیث‏و داستان درباره فضیلت راستگویى از بر کنند،و حتى در حضور مردم‏بخوانند و جایزه بگیرند، راستگو تربیت‏خواهند شد.در صورتیکه در موردتربیت‏به این مقدار نمی توان اکتفا نمود.البته از بر کردن آیه و حدیث وداستانهاى آموزنده بى‏اثر نیست.لیکن آثارى را که از تربیت انتظار داریم ‏نباید از این قبیل برنامه‏هاى صورى انتظار داشته باشیم.

اگر در صدد تربیت‏صحیح و کامل باشیم باید کودک را در شرایط و اوضاع خاصى قرار دهیم‏ و محیط صالح و مناسبى برایش بوجود آوریم که طبعا راستگو و صالح ودرستکار پرورش یابد.

محیط نشو و نما و پرورش کودک اگر محیط راستى ،درستى ،امانتدارى ، ایمان ،پاکیزگى ،انضباط ،شجاعت ،خیرخواهى ،مهر ،وفا ،صمیمیت ،عدالت ،کار و کوشش ،عفت، آزادى ،بلند همتى ،غیرت ،فداکارى باشد ،کودک نیز با همین صفات خو گرفته‏تربیت می شود.و همچنین اگر در محیط خیانت،نادرستى،دروغ،حیله بازى،چاپلوسى،تعدى و تجاوز، عدم رعایت‏حقوق،عدم آزادى،بغض و کینه توزى،ستیزه‏گرى،لجبازى،کوتاه فکرى،نفاق ودو رویى پرورش یافت‏خواه ناخواه بدین صفات زشت‏خو گرفته فاسد و بد عمل تربیت‏خواهد شد. و در اینصورت پند و اندرزهاى دینى و ادبى‏گر چه آنها را از بر بخواند اصلاحش نخواهد کرد.

صدها آیه و روایت وشعر و داستان به مقدار یک عمل آموزنده تاثیر نخواهد کرد-دو صد گفته‏چون نیم کردار نیست .پدر و مادر دروغگو نمی توانند به وسیله آیه و حدیث‏کودک را راستگو تربیت نمایند. پدر و مادر بى‏انضباط با عمل‏خودشان بچه را کثیف و بى‏انضباط بار می آورند. کودک بیش از آن مقدارکه به سخنان شما توجه دارد در اعمال و رفتارتان دقت می کند.

بنابراین پدر و مادرانی که در صدد اصلاح و تربیت فرزندان خویش‏هستند باید قبلا محیط خانوادگى و روابط خودشان و اخلاق و رفتارشان‏را اصلاح کنند تا فرزندانشان خواه ناخواه صالح و شایسته تربیت‏شوند.

پى‏نوشتها:

1-مجمع الزوائد ج 8 ص 138.

2-وسائل ج 15 ص 96.

3-بحار ج 74 ص 6.

منبع : برگرفته از کتاب " همسرداری " – نویسنده : ابراهیم امینی