مهمترین و حساسترین وظیفه بانوان پرورش و تربیت فرزنداست.در این باره پدر و مادر هر دو مسئولیت دارند لیکن ثقل این کارمعمولا بر دوش مادران می باشد. این شغلی است که حتی اگر زنی در بیرون از منزل شاغل باشد نه تنها از دوشش برداشته نمی شود بلکه وظیفه ی اصلی او است
زیرا آنها هستند که می توانند مرتبا از کودکان خویش مراقبت وحفاظت نمایند.اگر مادران به وظیفه سنگین و مقدس مادرى آشنا باشند و با برنامه صحیح نونهالان اجتماع را پرورش دهند ، می توانند اوضاع عمومى یک اجتماع بلکه جهان را به طور کلى دگرگون سازند.بنابراین ترقى وتنزل،پیشرفت و عقبماندگى اجتماع در دستبانوان و به اختیار آنهاست.
بدین جهت پیغمبر اسلام (ص) فرمود:بهشت در زیر پاى مادران است. (1)
بچهدارىکار آسانى نیستبلکه شغل بسیار پر مسئولیتى است.مقدسترین وارزندهترین شغلى است که دستگاه آفرینش بر عهده بانوان گذاشته است.
ثمره ازدواج
وجود فرزند میوه درخت زناشویى و یکآرزوى طبیعى است.ازدواج بىفرزند مانند درختبىبار است.وجودفرزند پیوند زناشویى را استوار می سازد،مرد و زن را به خانه و زندگىعلاقهمند می گرداند. محیط خانه را با صفا و طراوت می کند و مرد را به تلاش و کوشش بیشتر وادار و زن را به خانه و کاشانه دلگرم می سازد.
امام سجاد علیه السلام فرمود: سعادت انسان در اینست که فرزندان صالحى داشته باشد که به آنان استعانت جوید. (2)
اطفالى که هم اکنون در محیط کوچک خانه پرورش مىیابند مردان و زنان آینده اجتماع خواهند بود.هر درسى را که در محیط خانه و در دامنپدر و مادر فرا گیرند در اجتماع فردا به مرحله عمل خواهند رسانید.اگرخانوادهها اصلاح گردند اجتماع نیز حتما اصلاح خواهد شد. چوناجتماع به غیر از همین خانوادهها چیزى نیست.اگر کودکان امروز،تندخو،ستیزهگر، متجاوز،چاپلوس،دروغگو،بد اخلاق،کوتاه فکر،بىاراده،شنو،ترسو،خجول، نادان،خودخواه،پول پرست،لاابالى پرورش یابند جامعه بزرگ فردا نیز به همین صفات واخلاق زشت گرفتار خواهد شد.اگر امروز با تملق و چاپلوسى از شماچیزى گرفتند فردا هم در مقابل زورگویان چاپلوسى خواهند کرد.
و بالعکس اگر کودکان امروز درستکار،شجاع،بلند همت،خوش اخلاق،خیرخواه،بردبار،دلدار، با ایمان،زور نشنو،غیر متجاوز،عدالتخواه،بزرگ نفس،حقگو،امانتدار،دانا،روشنفکر،راستگو، صریح اللهجه تربیتشوند فردا هم همین صفات عالى را به صورتکاملترى ظاهر خواهند ساخت.
بنابراین،پدران و مادران و بالاخص مادران در قبال فرزندان خویش و اجتماع بزرگترین و سنگینترین مسؤولیت را خواهند داشت.
والدین اگر مطابق نقشه صحیح و برنامه دقیق تربیتى در تربیت کودکان خویشاقدام نمایند بزرگترین خدمت را نسبتبه اجتماع آینده خواهند نمود.واگر در انجام این وظیفه بزرگ سهلانگارى کنند در قیامت مسؤول خواهندبود.
بدین جهت امام سجاد علیه السلام فرمود:
حق فرزندت اینست کهبدانى که او از تو می باشد. بد باشد یا خوب با تو نسبت دارد.در قبالپرورش و تادیب او و راهنمایىاش به سوى خدا و کمک کردنش بهفرمانبردارى مسؤولیت دارى.رفتارت با او رفتار کسى باشد که یقین دارد در مقابل احسان کردن به او پاداش نیک خواهد داشت و در مقابلبد رفتارى کیفر بد خواهد دید. (3)
در اینجا باید یادآور شویم که چنان نیست که هر بانویى از شغلمادرى و تربیت صحیح آگاه باشد بلکه رموز آنرا باید یاد گرفت.لیکن دراین مقاله ی کوتاه نمی توان وارد فن تربیتشد و مباحث دقیق آنرا موردتجزیه و تحلیل قرار داد.
خوشبختانه کتابهایى در این باره تالیف شده دراختیار خوانندگان قرار دارد.مادران علاقهمند میتوانند آنها را تهیه ومطالعه نمایند و از تجربیات خودشان نیز استفاده کنند.( در بخش خانواده نیز مقالاتی در باره ی کودکان و تربیت آن ها در اختیار کاربران قرار دارد.) اگر بانویی با هوش وعلاقهمندى باشد می تواند علاوه بر تربیت کردن فرزندان،خدمات علمىارزندهاى هم انجام دهد.با بکار بستن دستورهاى تربیتى و ملاحظه آثار و نتایج آنها بزودى در فن تربیت تخصص پیدا خواهد کرد.در آنصورت می تواند به وسیله اطلاعات جالبى که در این باره بدست آورده در راه اصلاحو تکمیل کتابهاى تربیتى خدمات علمى و ارزندهاى انجام دهد.
لیکن یادآورى یک نکته ضرورت دارد.بسیارى از مردم از معناىصحیح تربیت غافل بوده بین تعلیم و تربیت فرق نمی گذارند.تربیت را نیزیک نوع تعلیم مىپندارند.خیال می کنند با یاد دادن یک سلسله مفاهیم ومطالب سودمند دینى یا تربیتى و به وسیله پند و اندرزهاى حکما و شعراء و نقل سرگذشت مردان نیک می توان کودک را کاملا تحت تاثیر قرار داد ومطابق دلخواه تربیتش نمود.
مثلا گمان می کنند اگر آیات و روایات مربوط به مذمت دروغگویى را به اطفال یاد دادند و وادارشان کردند چندین حدیثو داستان درباره فضیلت راستگویى از بر کنند،و حتى در حضور مردمبخوانند و جایزه بگیرند، راستگو تربیتخواهند شد.در صورتیکه در موردتربیتبه این مقدار نمی توان اکتفا نمود.البته از بر کردن آیه و حدیث وداستانهاى آموزنده بىاثر نیست.لیکن آثارى را که از تربیت انتظار داریم نباید از این قبیل برنامههاى صورى انتظار داشته باشیم.
اگر در صدد تربیتصحیح و کامل باشیم باید کودک را در شرایط و اوضاع خاصى قرار دهیم و محیط صالح و مناسبى برایش بوجود آوریم که طبعا راستگو و صالح ودرستکار پرورش یابد.
محیط نشو و نما و پرورش کودک اگر محیط راستى ،درستى ،امانتدارى ، ایمان ،پاکیزگى ،انضباط ،شجاعت ،خیرخواهى ،مهر ،وفا ،صمیمیت ،عدالت ،کار و کوشش ،عفت، آزادى ،بلند همتى ،غیرت ،فداکارى باشد ،کودک نیز با همین صفات خو گرفتهتربیت می شود.و همچنین اگر در محیط خیانت،نادرستى،دروغ،حیله بازى،چاپلوسى،تعدى و تجاوز، عدم رعایتحقوق،عدم آزادى،بغض و کینه توزى،ستیزهگرى،لجبازى،کوتاه فکرى،نفاق ودو رویى پرورش یافتخواه ناخواه بدین صفات زشتخو گرفته فاسد و بد عمل تربیتخواهد شد. و در اینصورت پند و اندرزهاى دینى و ادبىگر چه آنها را از بر بخواند اصلاحش نخواهد کرد.
صدها آیه و روایت وشعر و داستان به مقدار یک عمل آموزنده تاثیر نخواهد کرد-دو صد گفتهچون نیم کردار نیست .پدر و مادر دروغگو نمی توانند به وسیله آیه و حدیثکودک را راستگو تربیت نمایند. پدر و مادر بىانضباط با عملخودشان بچه را کثیف و بىانضباط بار می آورند. کودک بیش از آن مقدارکه به سخنان شما توجه دارد در اعمال و رفتارتان دقت می کند.
بنابراین پدر و مادرانی که در صدد اصلاح و تربیت فرزندان خویشهستند باید قبلا محیط خانوادگى و روابط خودشان و اخلاق و رفتارشانرا اصلاح کنند تا فرزندانشان خواه ناخواه صالح و شایسته تربیتشوند.
پىنوشتها:
1-مجمع الزوائد ج 8 ص 138.
2-وسائل ج 15 ص 96.
3-بحار ج 74 ص 6.
منبع : برگرفته از کتاب " همسرداری " – نویسنده : ابراهیم امینی
